FXCE Official
Moderator
-
FXCE Official
*Bài viết được thành viên Đào Quốc Bình thuộc FXCE Crypto biên tập từ tài liệu “Arweave: Permanent Censorship-Resistant Storage For The Web3 World” của Rasheed Saleuddin, với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
Rạng sáng ngày 17 tháng 6 năm 2021, cảnh sát Hồng Kông đã đột kích vào văn phòng tòa soạn Apple Daily và bắt giữ 5 nhân viên. Dù bạn có thể nghĩ gì về vai trò của Apple Daily trong các cuộc biểu tình vào năm 2019, các hệ thống tiền điện tử như Bitcoin và Ethereum ban đầu được nghĩ ra để ngăn chặn sự kiểm duyệt và cộng đồng tiền điện tử nói chung là những người ủng hộ tự do ngôn luận cực kỳ mạnh mẽ. Một trong những mục tiêu cốt lõi ban đầu trong bài báo của Satoshi phát hành năm 2008 là khả năng chống lại sự kiểm duyệt của Bitcoin.
Web phi tập trung mới nổi - được gọi là Web3 - đã chứng minh tính hữu ích của nó trong việc chống lại sự kiểm duyệt, trong trường hợp này là của báo chí, cho phép Apple Daily tải lên và lưu giữ tất cả nội dung và tệp của họ kể cả không được phép, mà không bị kiểm duyệt, được lưu trữ trên hệ thống/mạng vĩnh viễn, gọi là Arweave.
Khả năng ngăn chặn việc kiểm duyệt thông tin có thể thực hiện được nhờ vào một kiểu mạng mới. Người sáng lập Arweave, Sam Williams, ban đầu đã phát minh ra mạng lưới "blockweave" của Arweave với mục tiêu ngăn chặn sự kiểm soát của các chính phủ chuyên quyền để tránh sự sai lầm của George Orwell năm 1984 .
Quá khứ bị xóa bỏ, sự tẩy xóa bị lãng quên, và dối trá trở thành sự thật. – George Orwell, 1984
Nguồn: Wikipedia theo giấy phép của Creative Commons
Thuật ngữ chỉ một phần nhỏ của token Arweave (AR), Winston, thậm chí còn được đặt theo tên nhân vật chính Winston Smith trong tiểu thuyết Một chín tám tư (1984).
** Winston Smith, nhân vật chính, làm công việc kiểm duyệt tại Bộ Sự thật, liên tục cập nhật lịch sử để chúng khớp với tình hình hiện tại và sự thay đổi đồng minh.
Arweave là một trong những giải pháp đang phát triển có thể khắc phục hạn chế lớn nhất của các blockchains (chuỗi khối) phổ biến hiện tại – bị giới hạn, đắt đỏ, không thể tương tác và không thể mở rộng lưu trữ. Các blockchain được sử dụng nhiều nhất không được thiết kế để lưu trữ dữ liệu. Bitcoin hầu như không có chỗ trong các khối của nó để lưu trữ bất cứ thứ gì ngoài các key và số dư, trong khi Ethereum thường xuyên đạt đến giới hạn xử lý các hợp đồng thông minh đơn giản.
Lưu trữ phi tập trung có thể mở rộng là một thành phần quan trọng của bất kỳ hệ sinh thái tiền điện tử nào và gần như chắc chắn sẽ trở thành cơ sở hạ tầng cho Web3, - mạng internet phi tập trung.
Lưu trữ Web3
Các nền tảng lưu trữ phi tập trung đã phục vụ nhu cầu thực tế cho thị trường Layer-1 (Lớp 1) và NFT (xem bên dưới). Quan trọng hơn, cần có bộ nhớ để tạo thành xương sống của Web3 và thay thế mạng internet tập trung và độc quyền của thời đại Web 2.0.
Nhu cầu ngày càng tăng của Netflix và các dịch vụ lưu trữ chuyên sâu khác đã tạo ra một ngành công nghiệp lưu trữ và điện toán đám mây với doanh thu hàng năm đạt 150 tỷ USD trong năm nay, trong đó Amazon Web Services (AWS) thống trị 70% tổng thị trường, hầu hết dựa trên tiền điện tử, do đó, các giải pháp lưu trữ đang cố gắng phân cấp các dịch vụ mà AWS S3, Microsoft Azure và Google Cloud cung cấp.
Phiên bản Web3 của các nền tảng tập trung cho mạng xã hội, email và âm nhạc cần AWS tương đương để lưu trữ dữ liệu và các công cụ nhằm lưu trữ và truy xuất các dữ liệu đã đề cập (ví dụ: Dropbox).
Mặc dù mỗi mạng lưu trữ dữ liệu có thế mạnh riêng, nhưng cho đến nay các hệ sinh thái đã liên kết lại với nhau xung quanh một số giải pháp quy mô lớn nhằm cạnh tranh với AWS S3. Sia, Filecoin, Storj và Arweave là bốn nền tảng xuất hiện cho đến nay. Tất cả trả tiền cho “thợ đào” để lưu trữ dữ liệu bằng token của chính họ (native token). Người chiến thắng cho đến nay dường như là Filecoin, xét về khối lượng lưu trữ dữ liệu và vốn hóa thị trường.
Tuy nhiên, bất chấp sự khác biệt về quy mô, token của Arweave đã vượt trội hơn các mã khác trong năm nay, tăng 364% so với năm trước, ngay cả khi sự khác biệt về vốn hóa thị trường vẫn còn rất lớn.
Thật dễ dàng để Arweave bị bỏ qua do tuổi đời (sự non trẻ) và sự thống trị của Filecoin và những bên tham gia hiện có khác. Nhưng Arweave hướng đến việc tạo ra nhiều thứ hơn là một AWS S3 phi tập trung. Lợi thế cạnh tranh hiện tại của Arweave là việc cung cấp giải pháp lưu trữ duy nhất có tính lâu dài cho dữ liệu.
Tính lâu dài của dữ liệu - khả năng một phần dữ liệu vẫn có thể truy xuất được theo thời gian - là một vấn đề trong Web2 và có thể tiếp tục nảy sinh trong Web3. Đến nay, một phần ba tổng số liên kết (links) trên mạng xã hội bị hỏng trong vòng hai năm. Cũng như các nền tảng tương đương nền tảng Web2 tập trung của họ, Filecoin, Sia và Storj không được thiết kế để đảm bảo quyền truy cập vào dữ liệu nếu người dùng ngừng thanh toán.
Một công ty tập trung không thể được tin cậy để tồn tại lâu dài - tuổi thọ trung bình của các công ty được liệt kê trong S&P 500 hiện là 18 năm. Mặc dù AWS và Google đang thống trị ngày nay, nhưng tuổi thọ của một công ty cuối cùng vẫn chạy theo lộ trình của nó. Tuy nhiên, một mạng phi tập trung, như Bitcoin, hoặc chuỗi khối của Arweave, có khả năng tồn tại vĩnh viễn.
Tổng quan về Arweave
Arweave là một giao thức lưu trữ dữ liệu được xây dựng trên công nghệ blockweave. Arweave đang phát triển một mạng cơ sở nơi dữ liệu có thể được lưu trữ và được truy cập trên mạng vĩnh viễn - một lớp thứ cấp nơi dữ liệu có thể truy cập theo cách mà con người có thể đọc được (ví dụ: thông qua trình duyệt web).
Được thành lập vào năm 2017 với tên gọi Archain, công ty đã đổi tên thành Arweave vào năm 2018 sau khi hoàn thành Techstars Berlin. Nhiệm vụ của Arweave là biến lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn với chi phí thấp trở thành hiện thực. Công ty đặt mục tiêu hoàn thành mạng lưới Arweave - một cấu trúc dữ liệu dựa trên khối được gọi là “blockweave”.
Blockweave của Arweave là nền tảng cho Arweave permaweb - một mảng dữ liệu, trang web và ứng dụng được lưu trữ trên blockweave. Vì giao thức Arweave được xây dựng trên nền tảng giao thức HTTP, nên có thể truy cập permaweb thông qua các trình duyệt web phổ biến như Brave hoặc Google Chrome.
Nhằm mục đích lưu trữ dữ liệu trên mạng vĩnh viễn, giao thức Arweave cho phép các cá nhân có dung lượng ổ cứng trống có thể lưu trữ dữ liệu để đổi token AR. Arweave dự đoán chi phí lưu trữ sẽ tiếp tục giảm và sử dụng công thức tính toán chi phí để lưu trữ một phần dữ liệu cụ thể.
Arweave mainnet triển khai vào 06/2018 với nhóm chọn lọc gồm 1800 người tham gia từ nhiều quốc gia. Trước khi ra mắt, nhóm Arweave cũng đã tiến hành ico giới hạn cho các cá nhân trong whitelist.
Vào tháng 11/2019, Arweave đã đảm bảo vòng tài trợ 5 triệu USD từ một số công ty đầu tư mạo hiểm nhằm đổi lấy token AR ở $5. Sáu tháng sau, nhóm Arweave đã huy động thêm 8,3 triệu USD nhằm đổi lấy token AR. Tuy nhiên, sau vòng này, công ty sẽ sử dụng các khoản tiền mới để khuyến khích cộng đồng chấp nhận và phát triển.
Nhà tài trợ chính
Các nhà tài trợ chính cho dự án bao gồm
Token Usage
Token Type: Native
Mục đích sử dụng: Thanh toán
Người dùng thanh toán AR token để thêm dữ liệu vào mạng Arweave - nơi dữ liệu có thể được truy cập thông qua trình duyệt web trên permaweb của Arweave. Người dùng phải trả phí mà Arweave đã dự đoán để lưu trữ dữ liệu mãi mãi.
Phân phối token
Tổng cung tối đa: 66 triệu AR.
Đồng thuận
Arweave sử dụng Proof of Access cho blockweave để chứng minh dữ liệu được lưu trữ an toàn theo thời gian. Proof of Access chọn ngẫu nhiên một khối trước đó - được gọi là khối thu hồi (recall block) - và yêu cầu thợ đào cung cấp dữ liệu cụ thể từ khối thu hồi (ví dụ: block list hash). Quá trình này xảy ra ở mỗi khối trong cấu trúc blockweave.
Khai thác
Thợ đào có lợi nhuận từ hai nguồn - lạm phát và phí giao dịch *.
Trong quá trình tạo khối blockweave, nếu thợ đào không thể truy cập dữ liệu từ “recall block” đã chọn thì sẽ không được phép xác minh khối mới hoặc yêu cầu phần thưởng. Điều này sẽ khuyến khích các thợ đào lưu trữ càng nhiều thông tin / khối càng tốt.
Mỗi giao dịch để lưu trữ dữ liệu ngay lập tức sử dụng một phần AR token của người dùng để trả phí giao dịch, trong khi phần còn lại được dùng để trả chi phí lưu trữ vĩnh viễn. Trước khi tham gia mạng Arweave, tất cả các thợ đào phải tải xuống khối mới nhất chứa danh sách băm và danh sách ví.
* Trong một số trường hợp, thợ đào có thể được đền bù bằng nguồn thứ ba - phần thưởng từ tài sản lưu trữ hiện có.
Arweave: Lưu trữ vĩnh viễn chống kiểm duyệt
Blockweave của Arweave là một tập hợp các khối dữ liệu liên kết với lịch sử blockweave trước đó. Để khai thác (đào) một khối dữ liệu mới và kiếm được token AR từ tài trợ, những người khai thác (thợ đào) phải cung cấp "Bằng chứng Succinct về Truy cập Ngẫu nhiên"-Succinct Proofs of Random Access (SPoRA), - chứng minh rằng họ đã xác minh dữ liệu một cách ngẫu nhiên. Hệ thống trả thưởng cho những thợ đào cung cấp nhiều dữ liệu nhất gần với lớp tính toán của CPU.
Số lượng bản sao tối thiểu của toàn bộ blockweave được đặt là mười, nhưng hiện cao hơn nhiều nếu có các khuyến khích AR. Người khai thác (thợ đào) có thể chọn dữ liệu nào để lưu trữ, cho phép họ kiểm duyệt bản sao của chính họ nếu được yêu cầu theo luật địa phương mà không ảnh hưởng đến hệ thống toàn cầu.
Arweave yêu cầu token AR phải được bổ sung vào tài sản của token AR để trả trước (advance) các chi phí gia tăng thêm 200 năm lưu trữ. Ngay cả khi một số thợ đào bỏ việc lưu trữ tệp, thì nguồn tài nguyên đang diễn ra sẽ thu hút những người mới tham gia tiếp quản. Bí quyết ở đây là chi phí lưu trữ đã giảm 30% mỗi năm, trong khi mô hình tài trợ chỉ giả định chi phí giảm 0,5% hàng năm.
Ổ cứng IBM 350 ca. 1954, mỗi ổ có thể lưu trữ 3,7 MB, tương đương với một bức ảnh độ nét cao.
Nguồn: Wikipedia via Creative Commons.
Người ta chỉ cần nghĩ đến các ổ đĩa cứng cỡ cái bàn vào thập niên 1960 để nhận ra chi phí lưu trữ giảm nhanh như thế nào, với một ổ đĩa PC (nhỏ hơn nhiều) ngày nay lưu trữ dữ liệu nhiều hơn 1 triệu lần so với phiên bản thập niên 1960 thấy ở trên.
Hiện tại, chi phí cho việc lưu trữ vĩnh viễn là 0,4 cents cho mỗi megabyte. Ở mức giá AR hiện tại khoảng 10 USD, với khoản tài trợ đang nắm giữ 180.000 USD, là quá đủ để trả cho blockweave hiện tại là 10 terabytes (TB) dung lượng lưu trữ dữ liệu trong 200 năm tới.
Arweave hiện đang đắt hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh Web2 và thậm chí cả Web3 và theo thời gian, không biết nó có rẻ hơn các đối thủ cạnh tranh phi tập trung tập trung đang chú trọng vào lưu trữ không lâu dài hay không. Tuy nhiên, mô hình tài trợ của Arweave nổi bật như một cơ chế có thể đảm bảo bộ nhớ thực sự là vĩnh viễn. Tất nhiên, cả Dropbox, Google hay thậm chí Filecoin hay Sia đều không được thiết kế để lưu trữ vĩnh viễn.
Với mô hình tài trợ, Arweave thực sự muốn chi phí lưu trữ giảm xuống, trong khi các đối thủ cạnh tranh của nó thích giá lưu trữ cao hơn để có nhiều doanh thu hơn.
Nguồn: Ardrive
Khả năng lưu trữ (Dung lượng) và khối lượng của Arweave đã tăng lên nhanh chóng trong năm qua. Đã có 1,4 triệu giao dịch vào tháng 6 năm 2021 và blockcweave hiện đang lưu trữ vĩnh viễn 10 TB dữ liệu.
Nguồn: Viewblock.io.
Lưu trữ vĩnh viễn cho DeFi & NFTs
Mặc dù việc lưu trữ và cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu đã được kiểm duyệt là một dịch vụ đáng ngưỡng mộ, nhưng khối lượng của Arweave cho đến nay, được thúc đẩy bởi các trường hợp sử dụng ít bị ràng buộc pháp lý hơn: NFTs và dữ liệu lưu trữ yêu cầu của các blockchain Layer-1 khác.
Các Blockchain có yêu cầu lưu trữ dữ liệu ngày càng tăng và không có khả năng hoặc khuyến khích cung cấp dung lượng lưu trữ. Cầu lưu trữ đầu tiên của Arweave, Solar, được xây dựng để xử lý toàn bộ lịch sử sổ cái của Solana. Một vấn đề tiềm ẩn với Arweave là giao thức tối ưu hóa để lưu trữ vĩnh viễn thay vì thời gian truy xuất thông tin nhanh chóng. Công ty khởi nghiệp phi tập trung, Kyve, cho phép các blockchain lấy dữ liệu nhanh chóng khỏi Arweave để đồng bộ hóa các chuỗi và khách hàng tương ứng của họ hiện bao gồm Terra, Solana, Polkadot và Avalanche.
Động lực thứ hai của nhu cầu và trường hợp sử dụng ít rõ ràng hơn đã sử dụng Arweave làm kho lưu trữ trực tuyến và vĩnh viễn của dữ liệu NFT, bao gồm cả hình ảnh và âm nhạc.
Vì Ethereum không được thiết kế để lưu trữ dữ liệu, hầu hết các NFT chỉ chứa một lượng nhỏ dữ liệu trên chuỗi và bao gồm một liên kết, thường sử dụng IPFS, đến một vị trí lưu trữ tập trung cho mục thực tế. Những người mua NFT ban đầu đôi khi đã học được một cách khó khăn rằng, trong khi IPFS có thể hoạt động như một router (bộ định tuyến) phi tập trung và hướng người dùng đến dữ liệu nếu nó tồn tại, thì bản thân dữ liệu có thể dễ dàng biến mất. IPFS không làm mất NFT của người dùng ở trên, nhưng con trỏ (pointer) (tham chiếu đến dữ liệu trên IPFS) không còn hợp lệ vì nó không được duy trì. Đây là một phần lý do tại sao các công ty như Filebase và Pinata được tạo ra để cung cấp cho người dùng khả năng trả tiền cho nhà cung cấp để lưu trữ thông tin trên IPFS.
Arweave giải quyết những vấn đề này cho NFTs bằng cách cung cấp vị trí cố định cho siêu dữ liệu và dữ liệu, có thể được truy cập thông qua IPFS hoặc trực tiếp qua Arweave. Chẳng hạn, chủ sở hữu của Hashmasks có thể yên tâm rằng việc lưu trữ tác phẩm thực tế, được liên kết thông qua IPFS, khó có thể bị sớm mất đi. Thị trường NFT hàng đầu OpenSea cho phép thợ đào NFT liên kết dữ liệu thông qua IPFS với cả Filecoin và Arweave. Các nền tảng và người sáng tạo khác cũng đang sử dụng Arweave làm nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ của họ, bao gồm thị trường Beeple’s NFT và Gary Vee’s Veefriends.
Trong tương lai, trao đổi NFT nguyên tử (atomic) trên Arweave cho phép tất cả dữ liệu có liên quan nằm bên trong NFT như một hợp đồng thông minh, mã hóa dữ liệu một cách hiệu quả dưới dạng NFT.
Permaweb (Mạng vĩnh cửu) Và Hệ sinh thái của nó
Lưu trữ chỉ là một yếu tố của Web3 và, giống như Sia với Skynet - một giao thức chia sẻ tệp và phân phối nội dung phi tập trung - Arweave đã khuyến khích những người tạo giao thức xây dựng trên “Permaweb”-Mạng vĩnh cửu của mình.
Các nhà phát triển cũng đã tạo ra các công cụ như các dịch vụ lập chỉ mục đơn giản cho phép các cá nhân truy vấn mạng Arweave thông qua các trình duyệt như Brave.
Bộ nhớ của Arweave chỉ là một yếu tố trong hệ sinh thái Web3 rộng lớn hơn của nó. Để sử dụng tối đa permaweb (mạng vĩnh cửu), Arweave đã xây dựng hoặc đang khuyến khích những người khác xây dựng trên mạng lưu trữ.
Smartweave cho phép blockweave thực thi các hợp đồng thông minh được biết đến như “sự đồng thuận lười biếng”. Để xác minh một giao dịch trong hợp đồng thông minh, người dùng phải xác minh toàn bộ lịch sử giao dịch có sẵn bên trong blockweave.
Arweave đã áp dụng một cách tiếp cận độc đáo để phát triển mạng vĩnh cửu (permaweb) của mình, hỗ trợ và trao quyền DAO – như chia sẻ lợi nhuận cho các cộng đồng bằng cách cung cấp phần thưởng là token AR trong 2 năm.
Email (Weavemail), lưu trữ dạng Dropbox (Ardrive, được Diễn đàn Kinh tế Thế giới coi là một trong những trường hợp sử dụng blockchain tốt nhất năm 2020) và Medium phi tập trung (Scribe) chỉ là một trong số DApp sử dụng chuỗi lưu trữ dữ liệu của Arweave tại trung tâm của họ. Mirror.xyz, một nền tảng xuất bản tương lai phân quyền và do người dùng sở hữu, lưu trữ tất cả các blog của người dùng trên blockweave để đảm bảo rằng việc kiểm duyệt là gần như không thể.
Nguồn: Arweave.medium.com.
Token AR
Vì chi phí liên quan cho người khai thác (thợ đào) là chi phí mỗi GB giờ, nên giá trị của token AR có thể được tính bởi số lượng token mà thợ đào yêu cầu để thêm một khối. Hiện tại, chi phí của một khối là khoảng $ 130 và doanh thu đang chạy ở mức 150 USD cho mỗi khối.
Hiện tại, các token được phát hành vào mạng lưới khi chi phí cho thợ đào lớn hơn phần thưởng khai thác được cung cấp từ nguồn có sẵn (endowment).
Amplify cho phép người dùng mua và bán băng thông hoặc stake tokens để chạy một nút (node) đầy đủ - yêu cầu TBs dung lượng lưu trữ dữ liệu - hoặc một nút (node) dành riêng cho dapp. Người stake sẽ nhận được phần thưởng từ tài sản và đào để lưu trữ hoặc phí từ người dùng cho các nút (node) dành riêng cho dapp. Staking là rủi ro: các nút (nodes) có thể bị cắt giảm AR đặt cọc (staked AR) vì không hoạt động như mong đợi.
55 triệu AR “Genesis” đã được tạo vào ngày 8 tháng 6 năm 2018 và 11 triệu nữa sẽ được sử dụng để khuyến khích khai thác khối.
Kết luận
Thoạt nhìn, Arweave là một giao thức lưu trữ phi tập trung giống như Filecoin, Storj và Sia, nhưng nó tạo sự khác biệt bằng cách tập trung vào tính lâu dài của dữ liệu. Cách tiếp cận độc đáo này khiến Arweave trở nên rất hấp dẫn đối với các trường hợp sử dụng mới nổi như NFTs cũng như các công ty hiện có như Internet Archive yêu cầu lưu trữ vĩnh viễn.
Một số câu hỏi chính vẫn còn. Tính lâu dài của dữ liệu có thực sự có thể đạt được không? Liệu mô hình nắm giữ của Arweave có chống lại sự biến động giá trị AR không? Mặc dù nguồn tài trợ hiện có đủ AR cho 1.700 năm lưu trữ, nhưng liệu dự báo của họ có còn chính xác với những thay đổi mới trong công nghệ và lượng dữ liệu tăng theo cấp số nhân.
Cũng có vấn đề về mức độ sẵn có của dữ liệu đối với những người phải đối mặt với các hạn chế của chính phủ. Ví dụ, BitTorrent không phải là nhà cung cấp dữ liệu ẩn danh như mong đợi. Đối với dữ liệu nhạy cảm hoặc bất hợp pháp, liệu các thợ đào có tự mình kiểm soát đúng cách không? Hoặc có lẽ họ sẽ sai lầm ở khía cạnh thận trọng, tự mình đóng vai trò là người kiểm duyệt? Arweave đang làm việc với Internet Watch Foundation để xác định những cách tốt nhất để lọc ra nội dung bị lạm dụng.
Lưu trữ có thật sự phi tập trung không?
Lưu trữ trong Web3 dường như không tồn tại nếu không có một hệ sinh thái mạnh mẽ, và do đó có thể có những ảnh hưởng mạng đáng kể. Đây là nơi mà trận chiến thực sự cho Web3. Đây là sự phân tán: “tham gia vào hệ sinh thái của tôi và xây dựng dựa trên nó”. Sia có Skynet, Arweave có Permaweb. IPFS là một tiêu chuẩn đang phát triển.
Internet Web2 đã hội tụ thành một bộ tiêu chuẩn với một vài nền tảng thống trị (tập trung). Đây có phải là tương lai tất yếu của Web3?
Nếu quy mô là điều quan trọng hiện tại, thì Filecoin đã được tuyên bố là người chiến thắng, với gần 20 lần dung lượng lưu trữ của đối thủ cạnh tranh lớn nhất tiếp theo, trong khi chiếm 79% tổng vốn hóa thị trường các giải pháp lưu trữ.
Tuy nhiên, Arweave có một sản phẩm độc nhất và vốn hóa thị trường không phải là yếu tố quyết định sự phát triển của hệ thống. Thông qua trọng tâm duy nhất là tính lâu dài của dữ liệu, Arweave có thể sẽ tạo một sự bùng nổ trong tương lai.
Dĩ nhiên, có một nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ vượt trội có lẽ là điều tối ưu cho Web3 hoàn toàn phi tập trung trong tương lai. Nếu chúng tôi kết thúc với nhiều giải pháp lưu trữ và số lượng các blockchain tương ứng, thì thành công của Arweave cho đến nay rất đáng khích lệ.
Tham gia thảo luận tại nhóm Telegram: https://t.me/fxcecrypto
Web phi tập trung mới nổi - được gọi là Web3 - đã chứng minh tính hữu ích của nó trong việc chống lại sự kiểm duyệt, trong trường hợp này là của báo chí, cho phép Apple Daily tải lên và lưu giữ tất cả nội dung và tệp của họ kể cả không được phép, mà không bị kiểm duyệt, được lưu trữ trên hệ thống/mạng vĩnh viễn, gọi là Arweave.
Khả năng ngăn chặn việc kiểm duyệt thông tin có thể thực hiện được nhờ vào một kiểu mạng mới. Người sáng lập Arweave, Sam Williams, ban đầu đã phát minh ra mạng lưới "blockweave" của Arweave với mục tiêu ngăn chặn sự kiểm soát của các chính phủ chuyên quyền để tránh sự sai lầm của George Orwell năm 1984 .
Quá khứ bị xóa bỏ, sự tẩy xóa bị lãng quên, và dối trá trở thành sự thật. – George Orwell, 1984
Nguồn: Wikipedia theo giấy phép của Creative Commons
** Winston Smith, nhân vật chính, làm công việc kiểm duyệt tại Bộ Sự thật, liên tục cập nhật lịch sử để chúng khớp với tình hình hiện tại và sự thay đổi đồng minh.
Arweave là một trong những giải pháp đang phát triển có thể khắc phục hạn chế lớn nhất của các blockchains (chuỗi khối) phổ biến hiện tại – bị giới hạn, đắt đỏ, không thể tương tác và không thể mở rộng lưu trữ. Các blockchain được sử dụng nhiều nhất không được thiết kế để lưu trữ dữ liệu. Bitcoin hầu như không có chỗ trong các khối của nó để lưu trữ bất cứ thứ gì ngoài các key và số dư, trong khi Ethereum thường xuyên đạt đến giới hạn xử lý các hợp đồng thông minh đơn giản.
Lưu trữ phi tập trung có thể mở rộng là một thành phần quan trọng của bất kỳ hệ sinh thái tiền điện tử nào và gần như chắc chắn sẽ trở thành cơ sở hạ tầng cho Web3, - mạng internet phi tập trung.
Lưu trữ Web3
Các nền tảng lưu trữ phi tập trung đã phục vụ nhu cầu thực tế cho thị trường Layer-1 (Lớp 1) và NFT (xem bên dưới). Quan trọng hơn, cần có bộ nhớ để tạo thành xương sống của Web3 và thay thế mạng internet tập trung và độc quyền của thời đại Web 2.0.
Nhu cầu ngày càng tăng của Netflix và các dịch vụ lưu trữ chuyên sâu khác đã tạo ra một ngành công nghiệp lưu trữ và điện toán đám mây với doanh thu hàng năm đạt 150 tỷ USD trong năm nay, trong đó Amazon Web Services (AWS) thống trị 70% tổng thị trường, hầu hết dựa trên tiền điện tử, do đó, các giải pháp lưu trữ đang cố gắng phân cấp các dịch vụ mà AWS S3, Microsoft Azure và Google Cloud cung cấp.
Phiên bản Web3 của các nền tảng tập trung cho mạng xã hội, email và âm nhạc cần AWS tương đương để lưu trữ dữ liệu và các công cụ nhằm lưu trữ và truy xuất các dữ liệu đã đề cập (ví dụ: Dropbox).
Tính lâu dài của dữ liệu - khả năng một phần dữ liệu vẫn có thể truy xuất được theo thời gian - là một vấn đề trong Web2 và có thể tiếp tục nảy sinh trong Web3. Đến nay, một phần ba tổng số liên kết (links) trên mạng xã hội bị hỏng trong vòng hai năm. Cũng như các nền tảng tương đương nền tảng Web2 tập trung của họ, Filecoin, Sia và Storj không được thiết kế để đảm bảo quyền truy cập vào dữ liệu nếu người dùng ngừng thanh toán.
Một công ty tập trung không thể được tin cậy để tồn tại lâu dài - tuổi thọ trung bình của các công ty được liệt kê trong S&P 500 hiện là 18 năm. Mặc dù AWS và Google đang thống trị ngày nay, nhưng tuổi thọ của một công ty cuối cùng vẫn chạy theo lộ trình của nó. Tuy nhiên, một mạng phi tập trung, như Bitcoin, hoặc chuỗi khối của Arweave, có khả năng tồn tại vĩnh viễn.
Tổng quan về Arweave
Arweave là một giao thức lưu trữ dữ liệu được xây dựng trên công nghệ blockweave. Arweave đang phát triển một mạng cơ sở nơi dữ liệu có thể được lưu trữ và được truy cập trên mạng vĩnh viễn - một lớp thứ cấp nơi dữ liệu có thể truy cập theo cách mà con người có thể đọc được (ví dụ: thông qua trình duyệt web).
Được thành lập vào năm 2017 với tên gọi Archain, công ty đã đổi tên thành Arweave vào năm 2018 sau khi hoàn thành Techstars Berlin. Nhiệm vụ của Arweave là biến lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn với chi phí thấp trở thành hiện thực. Công ty đặt mục tiêu hoàn thành mạng lưới Arweave - một cấu trúc dữ liệu dựa trên khối được gọi là “blockweave”.
Blockweave của Arweave là nền tảng cho Arweave permaweb - một mảng dữ liệu, trang web và ứng dụng được lưu trữ trên blockweave. Vì giao thức Arweave được xây dựng trên nền tảng giao thức HTTP, nên có thể truy cập permaweb thông qua các trình duyệt web phổ biến như Brave hoặc Google Chrome.
Nhằm mục đích lưu trữ dữ liệu trên mạng vĩnh viễn, giao thức Arweave cho phép các cá nhân có dung lượng ổ cứng trống có thể lưu trữ dữ liệu để đổi token AR. Arweave dự đoán chi phí lưu trữ sẽ tiếp tục giảm và sử dụng công thức tính toán chi phí để lưu trữ một phần dữ liệu cụ thể.
Arweave mainnet triển khai vào 06/2018 với nhóm chọn lọc gồm 1800 người tham gia từ nhiều quốc gia. Trước khi ra mắt, nhóm Arweave cũng đã tiến hành ico giới hạn cho các cá nhân trong whitelist.
Vào tháng 11/2019, Arweave đã đảm bảo vòng tài trợ 5 triệu USD từ một số công ty đầu tư mạo hiểm nhằm đổi lấy token AR ở $5. Sáu tháng sau, nhóm Arweave đã huy động thêm 8,3 triệu USD nhằm đổi lấy token AR. Tuy nhiên, sau vòng này, công ty sẽ sử dụng các khoản tiền mới để khuyến khích cộng đồng chấp nhận và phát triển.
Nhà tài trợ chính
Các nhà tài trợ chính cho dự án bao gồm
- 1kx
- Andreessen Horowitz
- Arrington XRP Capital
- Coefficient Ventures
- Greenfield One
- Coinbase Ventures
- LedgerPrime
- Multicoin Capital
- One Block Capital
- Techstars
- Union Square Ventures
- a16z Crypto
Token Usage
Token Type: Native
Mục đích sử dụng: Thanh toán
Người dùng thanh toán AR token để thêm dữ liệu vào mạng Arweave - nơi dữ liệu có thể được truy cập thông qua trình duyệt web trên permaweb của Arweave. Người dùng phải trả phí mà Arweave đã dự đoán để lưu trữ dữ liệu mãi mãi.
Phân phối token
Tổng cung tối đa: 66 triệu AR.
- 55 triệu AR được tạo trong khối genesis khi ra mắt mạng lưới vào 08/06/2018
- 11 triệu AR dưới dạng phần thưởng khai thác block.
Đồng thuận
Arweave sử dụng Proof of Access cho blockweave để chứng minh dữ liệu được lưu trữ an toàn theo thời gian. Proof of Access chọn ngẫu nhiên một khối trước đó - được gọi là khối thu hồi (recall block) - và yêu cầu thợ đào cung cấp dữ liệu cụ thể từ khối thu hồi (ví dụ: block list hash). Quá trình này xảy ra ở mỗi khối trong cấu trúc blockweave.
Khai thác
Thợ đào có lợi nhuận từ hai nguồn - lạm phát và phí giao dịch *.
Trong quá trình tạo khối blockweave, nếu thợ đào không thể truy cập dữ liệu từ “recall block” đã chọn thì sẽ không được phép xác minh khối mới hoặc yêu cầu phần thưởng. Điều này sẽ khuyến khích các thợ đào lưu trữ càng nhiều thông tin / khối càng tốt.
Mỗi giao dịch để lưu trữ dữ liệu ngay lập tức sử dụng một phần AR token của người dùng để trả phí giao dịch, trong khi phần còn lại được dùng để trả chi phí lưu trữ vĩnh viễn. Trước khi tham gia mạng Arweave, tất cả các thợ đào phải tải xuống khối mới nhất chứa danh sách băm và danh sách ví.
* Trong một số trường hợp, thợ đào có thể được đền bù bằng nguồn thứ ba - phần thưởng từ tài sản lưu trữ hiện có.
Arweave: Lưu trữ vĩnh viễn chống kiểm duyệt
Blockweave của Arweave là một tập hợp các khối dữ liệu liên kết với lịch sử blockweave trước đó. Để khai thác (đào) một khối dữ liệu mới và kiếm được token AR từ tài trợ, những người khai thác (thợ đào) phải cung cấp "Bằng chứng Succinct về Truy cập Ngẫu nhiên"-Succinct Proofs of Random Access (SPoRA), - chứng minh rằng họ đã xác minh dữ liệu một cách ngẫu nhiên. Hệ thống trả thưởng cho những thợ đào cung cấp nhiều dữ liệu nhất gần với lớp tính toán của CPU.
Số lượng bản sao tối thiểu của toàn bộ blockweave được đặt là mười, nhưng hiện cao hơn nhiều nếu có các khuyến khích AR. Người khai thác (thợ đào) có thể chọn dữ liệu nào để lưu trữ, cho phép họ kiểm duyệt bản sao của chính họ nếu được yêu cầu theo luật địa phương mà không ảnh hưởng đến hệ thống toàn cầu.
Arweave yêu cầu token AR phải được bổ sung vào tài sản của token AR để trả trước (advance) các chi phí gia tăng thêm 200 năm lưu trữ. Ngay cả khi một số thợ đào bỏ việc lưu trữ tệp, thì nguồn tài nguyên đang diễn ra sẽ thu hút những người mới tham gia tiếp quản. Bí quyết ở đây là chi phí lưu trữ đã giảm 30% mỗi năm, trong khi mô hình tài trợ chỉ giả định chi phí giảm 0,5% hàng năm.
Ổ cứng IBM 350 ca. 1954, mỗi ổ có thể lưu trữ 3,7 MB, tương đương với một bức ảnh độ nét cao.
Nguồn: Wikipedia via Creative Commons.
Hiện tại, chi phí cho việc lưu trữ vĩnh viễn là 0,4 cents cho mỗi megabyte. Ở mức giá AR hiện tại khoảng 10 USD, với khoản tài trợ đang nắm giữ 180.000 USD, là quá đủ để trả cho blockweave hiện tại là 10 terabytes (TB) dung lượng lưu trữ dữ liệu trong 200 năm tới.
Arweave hiện đang đắt hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh Web2 và thậm chí cả Web3 và theo thời gian, không biết nó có rẻ hơn các đối thủ cạnh tranh phi tập trung tập trung đang chú trọng vào lưu trữ không lâu dài hay không. Tuy nhiên, mô hình tài trợ của Arweave nổi bật như một cơ chế có thể đảm bảo bộ nhớ thực sự là vĩnh viễn. Tất nhiên, cả Dropbox, Google hay thậm chí Filecoin hay Sia đều không được thiết kế để lưu trữ vĩnh viễn.
Với mô hình tài trợ, Arweave thực sự muốn chi phí lưu trữ giảm xuống, trong khi các đối thủ cạnh tranh của nó thích giá lưu trữ cao hơn để có nhiều doanh thu hơn.
Nguồn: Ardrive
Nguồn: Viewblock.io.
Mặc dù việc lưu trữ và cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu đã được kiểm duyệt là một dịch vụ đáng ngưỡng mộ, nhưng khối lượng của Arweave cho đến nay, được thúc đẩy bởi các trường hợp sử dụng ít bị ràng buộc pháp lý hơn: NFTs và dữ liệu lưu trữ yêu cầu của các blockchain Layer-1 khác.
Các Blockchain có yêu cầu lưu trữ dữ liệu ngày càng tăng và không có khả năng hoặc khuyến khích cung cấp dung lượng lưu trữ. Cầu lưu trữ đầu tiên của Arweave, Solar, được xây dựng để xử lý toàn bộ lịch sử sổ cái của Solana. Một vấn đề tiềm ẩn với Arweave là giao thức tối ưu hóa để lưu trữ vĩnh viễn thay vì thời gian truy xuất thông tin nhanh chóng. Công ty khởi nghiệp phi tập trung, Kyve, cho phép các blockchain lấy dữ liệu nhanh chóng khỏi Arweave để đồng bộ hóa các chuỗi và khách hàng tương ứng của họ hiện bao gồm Terra, Solana, Polkadot và Avalanche.
Động lực thứ hai của nhu cầu và trường hợp sử dụng ít rõ ràng hơn đã sử dụng Arweave làm kho lưu trữ trực tuyến và vĩnh viễn của dữ liệu NFT, bao gồm cả hình ảnh và âm nhạc.
Arweave giải quyết những vấn đề này cho NFTs bằng cách cung cấp vị trí cố định cho siêu dữ liệu và dữ liệu, có thể được truy cập thông qua IPFS hoặc trực tiếp qua Arweave. Chẳng hạn, chủ sở hữu của Hashmasks có thể yên tâm rằng việc lưu trữ tác phẩm thực tế, được liên kết thông qua IPFS, khó có thể bị sớm mất đi. Thị trường NFT hàng đầu OpenSea cho phép thợ đào NFT liên kết dữ liệu thông qua IPFS với cả Filecoin và Arweave. Các nền tảng và người sáng tạo khác cũng đang sử dụng Arweave làm nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ của họ, bao gồm thị trường Beeple’s NFT và Gary Vee’s Veefriends.
Trong tương lai, trao đổi NFT nguyên tử (atomic) trên Arweave cho phép tất cả dữ liệu có liên quan nằm bên trong NFT như một hợp đồng thông minh, mã hóa dữ liệu một cách hiệu quả dưới dạng NFT.
Permaweb (Mạng vĩnh cửu) Và Hệ sinh thái của nó
Lưu trữ chỉ là một yếu tố của Web3 và, giống như Sia với Skynet - một giao thức chia sẻ tệp và phân phối nội dung phi tập trung - Arweave đã khuyến khích những người tạo giao thức xây dựng trên “Permaweb”-Mạng vĩnh cửu của mình.
Các nhà phát triển cũng đã tạo ra các công cụ như các dịch vụ lập chỉ mục đơn giản cho phép các cá nhân truy vấn mạng Arweave thông qua các trình duyệt như Brave.
Bộ nhớ của Arweave chỉ là một yếu tố trong hệ sinh thái Web3 rộng lớn hơn của nó. Để sử dụng tối đa permaweb (mạng vĩnh cửu), Arweave đã xây dựng hoặc đang khuyến khích những người khác xây dựng trên mạng lưu trữ.
Smartweave cho phép blockweave thực thi các hợp đồng thông minh được biết đến như “sự đồng thuận lười biếng”. Để xác minh một giao dịch trong hợp đồng thông minh, người dùng phải xác minh toàn bộ lịch sử giao dịch có sẵn bên trong blockweave.
Arweave đã áp dụng một cách tiếp cận độc đáo để phát triển mạng vĩnh cửu (permaweb) của mình, hỗ trợ và trao quyền DAO – như chia sẻ lợi nhuận cho các cộng đồng bằng cách cung cấp phần thưởng là token AR trong 2 năm.
Email (Weavemail), lưu trữ dạng Dropbox (Ardrive, được Diễn đàn Kinh tế Thế giới coi là một trong những trường hợp sử dụng blockchain tốt nhất năm 2020) và Medium phi tập trung (Scribe) chỉ là một trong số DApp sử dụng chuỗi lưu trữ dữ liệu của Arweave tại trung tâm của họ. Mirror.xyz, một nền tảng xuất bản tương lai phân quyền và do người dùng sở hữu, lưu trữ tất cả các blog của người dùng trên blockweave để đảm bảo rằng việc kiểm duyệt là gần như không thể.
Nguồn: Arweave.medium.com.
Vì chi phí liên quan cho người khai thác (thợ đào) là chi phí mỗi GB giờ, nên giá trị của token AR có thể được tính bởi số lượng token mà thợ đào yêu cầu để thêm một khối. Hiện tại, chi phí của một khối là khoảng $ 130 và doanh thu đang chạy ở mức 150 USD cho mỗi khối.
Hiện tại, các token được phát hành vào mạng lưới khi chi phí cho thợ đào lớn hơn phần thưởng khai thác được cung cấp từ nguồn có sẵn (endowment).
Amplify cho phép người dùng mua và bán băng thông hoặc stake tokens để chạy một nút (node) đầy đủ - yêu cầu TBs dung lượng lưu trữ dữ liệu - hoặc một nút (node) dành riêng cho dapp. Người stake sẽ nhận được phần thưởng từ tài sản và đào để lưu trữ hoặc phí từ người dùng cho các nút (node) dành riêng cho dapp. Staking là rủi ro: các nút (nodes) có thể bị cắt giảm AR đặt cọc (staked AR) vì không hoạt động như mong đợi.
55 triệu AR “Genesis” đã được tạo vào ngày 8 tháng 6 năm 2018 và 11 triệu nữa sẽ được sử dụng để khuyến khích khai thác khối.
Kết luận
Thoạt nhìn, Arweave là một giao thức lưu trữ phi tập trung giống như Filecoin, Storj và Sia, nhưng nó tạo sự khác biệt bằng cách tập trung vào tính lâu dài của dữ liệu. Cách tiếp cận độc đáo này khiến Arweave trở nên rất hấp dẫn đối với các trường hợp sử dụng mới nổi như NFTs cũng như các công ty hiện có như Internet Archive yêu cầu lưu trữ vĩnh viễn.
Một số câu hỏi chính vẫn còn. Tính lâu dài của dữ liệu có thực sự có thể đạt được không? Liệu mô hình nắm giữ của Arweave có chống lại sự biến động giá trị AR không? Mặc dù nguồn tài trợ hiện có đủ AR cho 1.700 năm lưu trữ, nhưng liệu dự báo của họ có còn chính xác với những thay đổi mới trong công nghệ và lượng dữ liệu tăng theo cấp số nhân.
Cũng có vấn đề về mức độ sẵn có của dữ liệu đối với những người phải đối mặt với các hạn chế của chính phủ. Ví dụ, BitTorrent không phải là nhà cung cấp dữ liệu ẩn danh như mong đợi. Đối với dữ liệu nhạy cảm hoặc bất hợp pháp, liệu các thợ đào có tự mình kiểm soát đúng cách không? Hoặc có lẽ họ sẽ sai lầm ở khía cạnh thận trọng, tự mình đóng vai trò là người kiểm duyệt? Arweave đang làm việc với Internet Watch Foundation để xác định những cách tốt nhất để lọc ra nội dung bị lạm dụng.
Lưu trữ có thật sự phi tập trung không?
Lưu trữ trong Web3 dường như không tồn tại nếu không có một hệ sinh thái mạnh mẽ, và do đó có thể có những ảnh hưởng mạng đáng kể. Đây là nơi mà trận chiến thực sự cho Web3. Đây là sự phân tán: “tham gia vào hệ sinh thái của tôi và xây dựng dựa trên nó”. Sia có Skynet, Arweave có Permaweb. IPFS là một tiêu chuẩn đang phát triển.
Internet Web2 đã hội tụ thành một bộ tiêu chuẩn với một vài nền tảng thống trị (tập trung). Đây có phải là tương lai tất yếu của Web3?
Nếu quy mô là điều quan trọng hiện tại, thì Filecoin đã được tuyên bố là người chiến thắng, với gần 20 lần dung lượng lưu trữ của đối thủ cạnh tranh lớn nhất tiếp theo, trong khi chiếm 79% tổng vốn hóa thị trường các giải pháp lưu trữ.
Tuy nhiên, Arweave có một sản phẩm độc nhất và vốn hóa thị trường không phải là yếu tố quyết định sự phát triển của hệ thống. Thông qua trọng tâm duy nhất là tính lâu dài của dữ liệu, Arweave có thể sẽ tạo một sự bùng nổ trong tương lai.
Dĩ nhiên, có một nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ vượt trội có lẽ là điều tối ưu cho Web3 hoàn toàn phi tập trung trong tương lai. Nếu chúng tôi kết thúc với nhiều giải pháp lưu trữ và số lượng các blockchain tương ứng, thì thành công của Arweave cho đến nay rất đáng khích lệ.
Tham gia thảo luận tại nhóm Telegram: https://t.me/fxcecrypto
Last edited:
