Vitalik Buterin đã nói gì về DAO và DO

Benjamin
Benjamin
Bình luận: 0Lượt xem: 779
Benjamin

Benjamin

Dân làm báo
  • Benjamin

    Benjamin

*Bài viết được FXCE Team dịch và biên tập từ tài liệu “DAOs, DACs, DAs and More: An Incomplete Terminology Guide” của Vitalik Buterin, với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. FXCE không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.

1625464857846.png

Một trong những chủ đề phổ biến nhất trong đồng thuận kỹ thuật số (một thuật ngữ mới cho tiền mã hóa 2.0 mà Vitalik Buterin đang thử nghiệm) là khái niệm về các thực thể tự trị phi tập trung. Hiện đã có một số nhóm tham gia, bao gồm Bitshares (còn được gọi là Invictus Innovations) đang phát triển “các công ty tự trị phi tập trung” và David Johnston của BitAngels với các ứng dụng phi tập trung, khái niệm về các tập đoàn tự trị phi tập trung từ đó đã chuyển đổi thành “các tổ chức tự trị phi tập trung” (decentralized autonomous organizations - DAO) tổng quát hơn và không bó hẹp chỉ trong ngành tài chính. Tuy nhiên, một trong những vấn đề tiềm ẩn và dễ dàng nhận ra là không nhiều người hiểu hết được các thuật ngữ mới mẻ này. Chính xác thì một tổ chức phi tập trung là gì và điều gì tạo nên tính tự trị ngay từ đầu? Việc không hiểu đúng các thuật ngữ có thể gây nên sự hiểu lầm không đáng có trong cộng đồng. Mục đích của bài viết sẽ là đi sâu và đặt nền móng cho sự hiểu biết chặt chẽ các khái niệm mới mẻ này.

Hợp đồng thông minh

Hợp đồng thông minh (smart contract) là hình thức tự động hóa phi tập trung đơn giản nhất và được định nghĩa chính xác như sau: hợp đồng thông minh là một cơ chế liên quan đến tài sản kỹ thuật số và hai hoặc nhiều bên tham gia, trong đó một số hoặc tất cả các bên đưa tài sản vào và tài sản tự động được phân phối theo công thức, dựa trên một số dữ liệu nhất định chưa được biết vào thời điểm hợp đồng được bắt đầu.


Một ví dụ về hợp đồng thông minh là thỏa thuận lao động: A muốn trả 500 USD cho B để xây dựng một trang web. Hợp đồng sẽ hoạt động như sau: A đặt 500 USD vào hợp đồng và tiền sẽ bị khóa lại. Khi B hoàn thành trang web, B có thể gửi một tin nhắn đến hợp đồng yêu cầu mở khóa số tiền. Nếu A đồng ý, tiền sẽ được giải phóng. Nếu B quyết định không hoàn thành trang web, B có thể thoát khỏi hợp đồng bằng cách gửi tin nhắn để từ bỏ số tiền công. Nếu B tuyên bố rằng anh ta đã hoàn thành trang web, nhưng A không đồng ý, thì sau thời gian chờ đợi 7 ngày, thẩm phán X sẽ đưa ra phán quyết có lợi cho A hoặc B.

Đặc tính quan trọng của hợp đồng thông minh là chỉ có một số bên cố định. Không nhất thiết phải biết tất cả các bên tại thời điểm khởi tạo; một lệnh bán, trong đó A đề nghị bán 50 đơn vị tài sản A cho bất kỳ ai có thể cung cấp 10 đơn vị tài sản B, cũng là một hợp đồng thông minh. Hợp đồng thông minh có thể hoạt động mãi mãi; hợp đồng bảo hiểm rủi ro và hợp đồng ký quỹ là những ví dụ điển hình. Tuy nhiên, các hợp đồng thông minh hoạt động mãi mãi vẫn phải có một số bên cố định (ví dụ: toàn bộ sàn giao dịch phi tập trung không phải là một hợp đồng thông minh); và các hợp đồng không có ý định tồn tại mãi mãi là hợp đồng thông minh vì tồn tại trong một thời gian hữu hạn ngụ ý về sự tham gia của một số lượng hữu hạn các bên.

Lưu ý rằng có một vùng xám ở đây: các hợp đồng hữu hạn ở một bên, nhưng vô hạn ở bên kia. Ví dụ: nếu bạn muốn bảo vệ giá trị tài sản kỹ thuật số của mình, bạn tạo một hợp đồng mà mọi người có thể tự do ra vào. Do đó, phía bên kia của hợp đồng, các bên đang đầu cơ tài sản ở mức đòn bẩy 2x, có số lượng không bị ràng buộc, nhưng phía của bạn thì không. Ở đây, Vitalik Buterin đề xuất cách phân chia như sau: nếu bên có số lượng bị ràng buộc là bên có ý định nhận một dịch vụ cụ thể (tức là người tiêu dùng), thì đó là hợp đồng thông minh; tuy nhiên, nếu bên có số lượng bị ràng buộc chỉ tham gia vì lợi nhuận (tức là nhà sản xuất), thì không phải là hợp đồng thông minh.

Tổ chức phi tập trung (Decentralized Organization - DO)

Nói chung, một tổ chức của con người có thể được định nghĩa là sự kết hợp của hai thứ: một tập hợp tài sản và một giao thức cho một tập hợp các cá nhân, có thể được hoặc không được chia thành các tầng lớp nhất định với các điều kiện khác nhau để vào hoặc ra khỏi tập hợp, để tương tác cùng nhau bao gồm các quy tắc về việc các cá nhân có thể sử dụng các phần nhất định của tài sản trong những trường hợp nào. Ví dụ, hãy xem xét trường hợp một công ty điều hành một chuỗi cửa hàng. Tổng công ty có ba tầng lớp thành viên: nhà đầu tư, nhân viên và khách hàng. Quy tắc thành viên dành cho các nhà đầu tư là phần tài sản ảo có kích thước cố định (hoặc kích thước tùy chọn có thể điều chỉnh được); bạn cần mua một số tài sản ảo để tham gia vào công ty và trở thành nhà đầu tư cho đến khi bán cổ phần của mình. Nhân viên cần được nhà đầu tư thuê hoặc nhân viên khác được nhà đầu tư ủy quyền cụ thể (hoặc nhân viên được ủy quyền bởi nhân viên khác đã được nhà đầu tư ủy quyền, v.v. ) để tham gia và cũng có thể bị sa thải theo cách tương tự và khách hàng là hệ thống thành viên mở, nơi bất kỳ ai cũng có thể tự do tương tác với cửa hàng theo cách rõ ràng bất cứ lúc nào. Các nhà cung cấp, trong mô hình này, tương đương với nhân viên. Tổ chức từ thiện phi lợi nhuận có cấu trúc hơi khác, bao gồm các nhà tài trợ và thành viên (những người nhận tổ chức các chương trình từ thiện có thể được coi là thành viên hoặc có thể không được coi là thành viên; quan điểm cho rằng gia tăng tích cực trong phúc lợi của người nhận là “sản phẩm” của tổ chức từ thiện).

Ý tưởng về một tổ chức phi tập trung có cùng khái niệm với tổ chức ở trên và có khác biệt trong phân cấp. Thay vì cấu trúc phân cấp được quản lý bởi một nhóm người tương tác trực tiếp và kiểm soát tài sản thông qua hệ thống pháp luật, một tổ chức phi tập trung sẽ bao gồm một nhóm người tương tác với nhau theo một giao thức được chỉ định trong code và được thực thi trên blockchain. DO có thể sử dụng hoặc không sử dụng hệ thống pháp luật để bảo vệ tài sản vật chất, nhưng ngay cả việc sử dụng pháp luật thì chỉ là thứ yếu. Ví dụ: người ta có thể lấy công ty do cổ đông sở hữu ở trên và đưa hoàn toàn lên blockchain; một hợp đồng thông minh dài hạn duy trì hồ sơ về việc nắm giữ cổ phiếu của mỗi cá nhân, và biểu quyết trên blockchain sẽ cho phép các cổ đông lựa chọn các vị trí trong hội đồng quản trị và nhân viên. Hệ thống tài sản thông minh cũng có thể được tích hợp trực tiếp vào blockchain, có khả năng cho phép DO kiểm soát các phương tiện, két sắt an toàn và các tòa nhà.

Tổ chức tự trị phi tập trung (Decentralized Autonomous Organization - DAO)

Rất dễ để mô tả một tổ chức tự trị phi tập trung: đó là một thực thể sống trên Internet và tồn tại một cách tự chủ, nhưng cũng phụ thuộc nhiều vào việc thuê các cá nhân để thực hiện một số nhiệm vụ mà bản thân tổ chức không thể làm được.

DAO có vốn nội bộ; nghĩa là, một DAO chứa một số loại tài sản bên trong có giá trị theo một cách nào đó và có khả năng sử dụng tài sản đó như một cơ chế để thưởng cho các hoạt động nhất định. BitTorrent không có tài sản nội bộ và các hệ thống giống như Bitcloud / Maidsafe có danh tiếng nhưng danh tiếng đó không phải là tài sản có thể bán được. Bitcoin và Namecoin cũng không phải là DAO. Tuy nhiên, các DO cũ cũng có vốn nội bộ, giống như các đại lý tự trị.

Sự khác biệt rõ ràng giữa DO và DAO, nằm ở từ “tự trị”; nghĩa là, trong DO, con người là người đưa ra quyết định, và DAO là tự đưa ra quyết định theo một cách nào đó. Đây là một sự phân biệt khó xác định bởi vì thực sự không có sự khác biệt giữa một nhóm các tác nhân nhất định đưa ra quyết định trực tiếp và nhóm các tác nhân kiểm soát tất cả thông tin mà thông qua đó các quyết định được ban hành, điều này có thể thấy rõ ràng ở các chế độc tài. Trong Bitcoin, một cuộc tấn công 51% của một số lượng nhỏ các pool khai thác có thể làm cho các giao dịch đảo ngược blockchain, và trong một tập đoàn tự trị phi tập trung (decentralized autonomous corporation) giả định, các nhà cung cấp dữ liệu đầu vào đều có thể thông đồng với nhau để khiến DAC nghĩ rằng việc gửi tất cả số tiền của nó đến ví thành việc trả tiền cho một triệu node tính toán trong mười năm. Tuy nhiên, rõ ràng là có một sự khác biệt giữa hai thứ này, và vì vậy chúng ta cần phải xác định rõ.

DO và DAO đều dễ bị tấn công nếu có sự thông đồng, trong đó (trong trường hợp tốt nhất) đa số hoặc (trong trường hợp xấu hơn) một tỷ lệ phần trăm đáng kể của một loại thành viên nhất định thông đồng với nhau để ra chỉ đạo cụ thể hoạt động của DAO hoặc DO. Tuy nhiên, sự khác biệt ở đây là: nếu ở DAO thì được coi là một lỗi, trong khi ở DO thì đây là một tính năng. Ví dụ, trong một nền dân chủ, đa số thành viên chọn những gì họ thích nhất và giải pháp đó sẽ được thực thi; mặt khác, đối với Bitcoin, hành vi “mặc định” xảy ra khi mọi người hành động theo sở thích cá nhân mà không mong muốn một kết quả cụ thể và cuộc tấn công 51% nhằm ủng hộ một blockchain cụ thể là một sự sai lệch.


Bitcoin là một trường hợp thú vị. Nói chung, BTC có vẻ gần với DAO hơn là DO. Tuy nhiên, có một sự cố vào năm 2013 khi thực tế đã chứng minh sự khác biệt. Một block ngoại lệ (ít nhất là cộng đồng hy vọng) vô tình được tạo ra, được coi là hợp lệ theo BitcoinQt 0,8, nhưng không hợp lệ theo các quy tắc của BitcoinQt 0,7. Blockchain đã phân nhánh, với một số node theo sau khối đặc biệt này (chuỗi B1) tạo thành chain riêng và các node khác cho rằng khối đó không hợp lệ hoạt động trên một chain riêng biệt (chuỗi B2). Hầu hết các pool khai thác đã nâng cấp lên BitcoinQt 0,8, vì vậy họ đã theo sau B1, nhưng hầu hết người dùng vẫn ở trên BitcoinQt 0,7 và do đó theo B2. Các nhà vận hành các pool đào đã cùng nhau trò chuyện IRC và đồng ý chuyển pool của họ sang khai thác trên B2, vì sẽ đơn giản hơn cho người dùng do không yêu cầu họ nâng cấp, và sau sáu giờ, chuỗi B2 đã vượt qua B1 bởi hành động có chủ ý này, và B1 đã bị loại bỏ. Do đó, trong trường hợp này, đã có một cuộc tấn công cố ý 51% được cộng đồng coi là hợp pháp, khiến Bitcoin trở thành DO chứ không phải DAO. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, điều này không xảy ra, vì vậy sự không hoàn hảo trong việc thực hiện quyền tự chủ là cách tốt nhất để phân loại BTC với một DAO.

Ngoài ra, nhiều người không xem Bitcoin là một DAO, bởi vì BTC không thực sự đủ thông minh. Bitcoin không suy nghĩ, không đi ra thế giới thực và “thuê” nhân sự ngoại trừ giao thức khai thác và tuân theo các quy tắc đơn giản, quy trình nâng cấp giống DO hơn giống DAO. Những người có quan điểm này sẽ coi DAO như một thứ có trí thông minh tự trị ở mức cao và của riêng nó. Tuy nhiên, vấn đề với quan điểm này là phải có sự phân biệt giữa DAO với AA / AI. Sự khác biệt nằm ở chỗ: AI hoàn toàn tự chủ, trong khi một DAO vẫn đòi hỏi sự tham gia của con người tương tác cụ thể theo một giao thức do DAO xác định để hoạt động.


Với DAO, tự động hóa ở trung tâm, con người ở xung quanh. Vì vậy, về tổng thể, hợp lý khi coi Bitcoin và Namecoin là DAO, mặc dù những thứ này hầu như không vượt qua ngưỡng so với mốc DA. Sự khác biệt quan trọng khác là vốn nội bộ; một DAO không có vốn nội bộ sẽ là DA và một tổ chức không có vốn nội bộ là một diễn đàn; như G8 , ví dụ, hội đủ điều kiện của một diễn đàn.

Cuối cùng, DC ở biểu đồ trên là cộng đồng phi tập trung (decentralized community); hãy tưởng tượng DC như Reddit phi tập trung, nơi có một nền tảng phi tập trung, nhưng cũng có một cộng đồng xung quanh nền tảng đó và vẫn còn mơ hồ trong việc giữa cộng đồng và giao thức thì bên nào sẽ thực sự “chịu trách nhiệm”.

Tham gia thảo luận về Cryptocurrency tại nhóm Telegram: https://t.me/fxcecrypto
 
Xem nhiều nhất
Last edited:
Bên trên