BẠN ĐÃ BIẾT GÌ VỀ DAO?

Benjamin
Benjamin
Bình luận: 0Lượt xem: 1,429
Benjamin

Benjamin

Dân làm báo
  • Benjamin

    Benjamin

*Bài viết được FXCE Team dịch và biên tập từ tài liệu “A beginner’s guide to DAOs” của Linda Xie, với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. FXCE không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.

DAO là gì?

Tổ chức tự trị phi tập trung (Decentralized Autonomous Organization - DAO) là một nhóm được tổ chức có sứ mệnh điều phối thông qua một bộ quy tắc được chia sẻ và thực thi trên blockchain.

Một trong những lợi ích chính của DAO là họ minh bạch hơn các công ty truyền thống vì mọi hành động và tài trợ trong DAO đều có thể được quan sát bởi bất kỳ ai. Điều này làm giảm đáng kể nguy cơ tham nhũng và quá trình kiểm duyệt. Các công ty thương mại đại chúng phải cung cấp báo cáo tài chính đã được kiểm toán bởi các tổ chức độc lập, nhưng các cổ đông chỉ có thể kịp nhìn thấy sức khỏe tài chính của công ty trong thời gian ngắn. Vì bảng cân đối kế toán của DAO tồn tại trên một blockchain công khai, nên hoàn toàn minh bạch cho đến từng giao dịch đơn lẻ ở mọi thời điểm.

Các DAO trên phạm vi toàn cầu thường dễ tiếp cận và có thể gia nhập dễ dàng hơn các công ty thông thường. Với tính minh bạch và việc gia nhập dễ dàng, chi phí chuyển đổi có thể thấp hơn cho các thành viên DAO không đồng ý với các quy tắc và hành động. Các DAO chia sẻ một nhiệm vụ tương tự nên cần sự cạnh tranh cho các thành viên và được khuyến khích minh bạch nhất có thể và không trích quá nhiều tiền thuê từ nhóm để có thể thu hút các thành viên hàng đầu. Các DAO cũng cần nhanh chóng phát triển để đáp ứng nhu cầu của các thành viên.


DAO vs Company
Mục tiêu của bài đăng này không hướng đến việc giới thiệu chi tiết từng DAO, mà là cung cấp một cái nhìn tổng quan nhất về DAO là gì, tại sao chúng lại thú vị và giới thiệu các use case tiềm năng.

Ví dụ về DAO

Có lẽ DAO nổi tiếng nhất cho đến nay là The DAO, được ra mắt vào tháng 4 năm 2016 với tư cách là một quỹ đầu tư mạo hiểm phi tập trung. Các thành viên đóng góp ETH và nhận lại token DAO, có thể được sử dụng để biểu quyết cho các dự án sẽ được quỹ phân bổ vốn. The DAO đã huy động lượng ETH tương đương 150 triệu USD và bị tấn công khiến 60 triệu USD bị đánh cắp. Một điều thú vị là mặc dù The DAO hiện đã không còn tồn tại, nhưng ai cũng có thể xem tất cả các giao dịch đã xảy ra vì nó nằm trên một blockchain công khai và bản ghi này sẽ không bao giờ biến mất. Thật không may, vụ hack The DAO để lại ấn tượng tiêu cực hoặc hoài nghi về thuật ngữ DAO đối với nhiều người nhưng DAO là một hình thức tổ chức cực kỳ mạnh mẽ và không mất nhiều thời gian để chứng kiến sự hồi sinh của hoạt động DAO trong thị trường tiền mã hóa.

Bản thân các dự án tiền mã hóa có thể được coi là DAO nếu chúng được quản lý bằng quản trị phi tập trung, nơi chủ sở hữu token có thể biểu quyết về phương hướng của dự án hoặc các cài đặt tham số khác nhau, thay vì tất cả chỉ được quyết định bởi một nhóm tập trung. Ví dụ: chủ sở hữu token của MakerDAO đang xây dựng một stablecoin phi tập trung có thể quản lý hệ thống và biểu quyết về các thông số như các chi phí được tính.


Ví dụ về đề xuất điều hành ở MakerDAO

Một ví dụ khác là Curve DAO xây dựng một nhà tạo lập thị trường tự động (Automated Market Maker - AMM) tạo phí và chia sẻ doanh thu cho những holder đã khóa token của họ. Token Curve (CRV) bị khóa càng lâu, thì lượng quyền biểu quyết và phần thưởng nhận được cho thành viên DAO càng lớn. Không giống như các công ty truyền thống nơi lợi nhuận được trả theo tỷ lệ, DAO này được thiết lập sao cho quyền biểu quyết và chia sẻ doanh thu được tính theo khoảng thời gian mà chủ sở hữu token duy trì khoản đầu tư.


Curve DAO

Tài sản của DAO có thể được kiểm soát trực tiếp bởi các bên liên quan thông qua token. Các bên liên quan có thể ẩn danh và có trụ sở ở bất kỳ đâu trên thế giới. Các bên liên quan có thể kết hợp với nhau để phân bổ tài sản của DAO cho bất kỳ việc gì, bao gồm cả việc thuê nhân viên. Các DAO, bao gồm hàng trăm thành viên ẩn danh, đã thuê nhân viên một cách hợp pháp chỉ dựa trên danh tiếng của cộng đồng. Ví dụ: DAO Empty Set Dollar (ESD) đang trả mức lương 180,000 USD cho người quản lý cộng đồng Lewi, người này cho biết đây là vai trò có mức lương cao nhất trong sự nghiệp của anh ấy. Các blockchain khác như Tezos và Decred cũng đã có loại hệ thống này, nhằm thưởng cho những người đóng góp vào công việc.


Một số DAO được tạo ra cho các khoản đầu tư dưới hình thức cấp vốn hoặc trợ cấp. Moloch DAO là một DAO trao các khoản tài trợ để thúc đẩy hệ sinh thái Ethereum. Họ cũng cho phép mọi người rút tiền nếu không đồng ý với các quyết định tổng thể của DAO. Các hợp đồng của MolochDAO đã được chia nhỏ nhiều lần để tạo ra các DAO khác. MetaCartel Ventures là một quỹ vì lợi nhuận tiến hành đầu tư vào các dapp và là nhà đầu tư sớm vào nhiều dự án tiền mã hóa nổi bật, bao gồm Zapper và Rai. Các thành viên gồm các builder có kinh nghiệm trong cộng đồng tiền mã hóa. Tương tự, The LAO là một DAO khác được tạo thành từ những người đam mê Ethereum, đã đầu tư sớm vào các dự án bao gồm Boardroom và Aavegotchi. MetaCartel Ventures và The LAO đều là những ví dụ về các DAO có quyền truy cập mạnh mẽ vào luồng giao dịch trong hệ sinh thái tiền mã hóa ngang hoặc đôi khi thậm chí còn gấp nhiều lần các quỹ mạo hiểm, vì những người sáng lập dự án muốn làm việc với các thành viên DAO và bản thân DAO đại diện cho các đặc tính của tiền mã hóa.

Nhiều DAO xuất hiện nhằm phục vụ cho các cơ hội đầu tư cụ thể như sở hữu các tác phẩm nghệ thuật NFT và các vật phẩm trò chơi ảo. Yield Guild Games là một hội chơi game kiếm tiền (play-to-earn) đang biến người chơi thành nhà đầu tư bằng cách mua NFT trong các trò chơi như Axie Infinity, League of Kingdoms và The Sandbox.


FlamingoDAO là một DAO tập trung vào lợi nhuận của NFT. Họ đã tích cực đầu tư vào NFT và có thông tin rằng họ trả số ETH tương đương 762 nghìn USD cho một NFT CryptoPunk hiếm.


Ngoài ra còn có các DAO được tổ chức xoay quanh công việc, chẳng hạn như Raid Guild là một tập thể phi tập trung gồm các builder và designer sẵn sàng làm việc trên các sản phẩm crypto và MetaFactory được tổ chức xoay quanh thời trang và văn hóa cũng như bán các sản phẩm mà họ tạo ra.

Các công cụ DAO

Có một số công cụ được xây dựng để tạo và điều phối các DAO như Aragon, DAOStack, DAOhaus, Llama MyCo để các thành viên không phải xây dựng mọi thứ từ đầu.

Tạo một DAO trên DAOhaus

Ngoài ra còn có các công cụ như Snapshot để quản lý cụ thể các đề xuất biểu quyết của chủ sở hữu token, giúp bạn dễ dàng xem các chi tiết liên quan đến đề xuất và trạng thái của cuộc biểu quyết.


Trang Snapshot cho Yearn.finance

Thậm chí có những dự án mà bạn có thể mua và bán phiếu quản trị, chẳng hạn như Automata. Khái niệm này có thể gây tranh cãi vì có thể dẫn đến việc những người có lượng vốn lớn sẽ kiểm soát số phiếu bầu nhưng việc tạo ra các hệ thống vay và cho vay kiểu này là không thể tránh khỏi và sẽ chỉ khiến các dự án làm chắc chắn hệ thống quản trị của họ.

Về mảng số liệu, Deep DAO dùng để theo dõi hệ sinh thái DAO. Không nhất thiết phải đầy đủ thông số nhưng thật thú vị khi xem xét các số liệu như số lượng thành viên, đề xuất và sự tham gia của cử tri.


Các chỉ số DAO trên Deep DAO

Các use case trong tương lai

Có rất nhiều use case thú vị cho các DAO và chúng ta chỉ mới bắt đầu ở phần thiết kế. Với DAO, chúng ta có thể thử nghiệm các hệ thống quản trị có tốc độ cao để nhanh chóng cải thiện những gì hiệu quả và những gì không. Ví dụ: một DAO sử dụng phương pháp futarchy để ra quyết định, bao gồm các thành viên đặt cược vào các thị trường dự đoán và sau đó sử dụng kết quả của các thị trường đó để xác định phương hướng hành động.

Chúng ta cũng sẽ thấy meta-governance khi bản thân các DAO phục vụ một số giao thức khác nhau và đổi lại nhận được token quản trị. Các DAO sẽ bắt đầu biểu quyết và đóng vai trò là người ủy quyền trong các DAO khác.

Một use case có thể xảy ra là tất cả các thành viên đều ẩn danh và có thể xây dựng danh tiếng trong DAO mà không cần phải tiết lộ danh tính thật. Điều này cho phép các thành viên tham gia một sân chơi công bằng và giúp các DAO dễ dàng thưởng cho các cá nhân đóng góp đơn lẻ hơn là phục vụ cho các thành viên có lượng người theo dõi lớn sẵn có.

Một use case thú vị khác là sở hữu tác phẩm nghệ thuật NFT tập thể, nơi mỗi thành viên có thể bỏ phiếu cho các thuộc tính khác nhau của tác phẩm và có sự thay đổi tổng thể của tác phẩm nghệ thuật tùy theo thuộc tính cá nhân.

Các vấn đề tiềm ẩn

DAO là hình thức tổ chức mạnh mẽ nhưng vẫn còn nhiều vấn đề tiềm ẩn khiến DAO không phải là hệ thống lý tưởng cho mọi thứ. Trong khi các DAO có thể thay thế nhiều khía cạnh của hợp đồng pháp lý bằng code và tiết kiệm lượng lớn chi phí hoạt động; trong một số trường hợp, vẫn không có biện pháp bảo vệ pháp lý nào khác ngoài các quy tắc được nêu trong các hợp đồng thông minh. Điều này có thể tạo ra các vấn đề nếu quyền kiểm soát DAO được tập trung hoặc được xác định mơ hồ, mặc dù một số DAO cũng có thể hình thành các thực thể pháp lý đằng sau chính các DAO. Hiện có một dự luật của bang Wyoming được thông qua bởi ủy ban Thượng viện Wyoming nhằm giúp tạo ra các DAO hợp pháp.

Tùy thuộc vào cách DAO được thiết lập, việc điều phối và điều chỉnh linh hoạt sẽ khó khăn hơn nếu so với việc lãnh đạo tập trung bởi một CEO đưa ra quyết định nhanh chóng khi cần thiết. Tuy nhiên, một DAO có thể thiết lập số lượng đại biểu mà không mất quá nhiều thời gian và đặt ra các yêu cầu cần đáp ứng đối với các thành viên. Ngoài ra, trong thời gian đầu khi có nhiều quyết định cần được đưa ra, có thể cần nhiều thành viên tập trung hơn và sau đó, tiến hành phân cấp theo thời gian được gọi là phân cấp tiến bộ (progressive decentralization).

Ngoài ra cũng cần xét đến sự thờ ơ của cử tri, khi không phải tất cả các thành viên đều muốn biểu quyết; cho dù họ có đủ điều kiện tốt nhất để biểu quyết cho tất cả các thay đổi. Trong trường hợp này, cần có cử tri ủy nhiệm bởi các thành viên; những người được cung cấp thông tin nhiều và tích cực hơn trong việc bỏ phiếu cũng như phù hợp với niềm tin của người ủy nhiệm. Những người đại diện này đôi khi được gọi là các chính trị gia theo giao thức (protocol politician) vì họ thường vận động cho các phiếu bầu được ủy quyền của các thành viên trong DAO, tương tự như cách các chính trị gia hiện tại đang làm. Các nhóm vận động hành lang theo giao thức có thể xuất hiện nhằm cố gắng tác động đến quyết định của các chính trị gia này. Mặt khác, một ngày nào đó, chúng ta thậm chí có thể thấy các DAO vận động hành lang và trở thành các thể chế chính trị lớn trong xã hội.

Vấn đề cuối cùng là tư cách thành viên quá cởi mở, có thể dẫn đến chất lượng thành viên thấp và nhiều phiền nhiễu hơn trong DAO nhưng chúng có thể được giải quyết thông qua các quy trình sàng lọc hoặc số lượng token nắm giữ tối thiểu; để ít nhất đảm bảo rằng người tham gia có da thịt trong cuộc chơi và hành động vì sự thành công chung.

Tham gia thảo luận về Cryptocurrency tại nhóm Telegram: https://t.me/fxcecrypto
 
Xem nhiều nhất
Last edited:
Bên trên